Kalp ve damar cerrahları Türkiye‘de her yıl 30 bin kişinin vefatına sebep olan ‘pıhtı’ya karşı pedal çevirdi
İSTANBUL – ‘Dünya Tromboz Günü’ nedeniyle kalp ve damar cerrahları Türkiye’de her yıl 30 bin kişinin vefatına sebep olan ‘pıhtı’ya karşı pedal çevirdi. Doktorlara nazaran, hareketsiz ömür ‘pıhtı’ya davetiye çıkarıyor. Birden fazla vakit dikkatten kaçan ‘pıhtı’ ile gayret için idman öneren tabipler, kâfi hareket ve uygun tedavi ile her yıl binlerce insanın hayatının kurtarılabileceğinin altını çiziyor.
Halk ortasında ‘pıhtı atma’ olarak bilinen, atar ve toplar damar ile akciğer damarlarındaki tıkanıklık (tromboz), dünyada ve ülkemizde büyük bir halk sıhhati sorunu olmaya devam ediyor. Hareketsizlik ve obezite üzere nedenlerin tetiklediği hastalık yüzünden her yıl Türkiye’de 30 bin, dünya genelinde ise 3 milyon kişi hayatını kaybediyor. Kolay antrenmanlarla önlenebilecek hastalığa dikkat çekmek ve farkındalığı artırmak isteyen bir küme kalp ve damar cerrahı, İstanbul Florya’dan Yeşilyurt’a kadar bisiklete binip pedal çevirdi. Bayer’in sponsorluğunda düzenlenen aktifliğe Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği, Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği ve Fleboloji Derneği üyesi tabipler katıldı.
“Pıhtı’ kanser hastalarında olağandan yedi kat daha fazla görülüyor”
Dünyada ve ülkemizde ‘pıhtı’nın gereğince tanınmadığının altını çizen Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lideri Prof. Dr. Mustafa Şırlak, “Pıhtı’ mevt nedenleri ortasında da birinci sıralarda yer alıyor. Her yıl Türkiye’de ortalama 30 bin, dünyada ise 3 milyon kişi ‘pıhtı’ nedeniyle ömrünü yitiriyor. Bu bir yılda göğüs kanseri, HIV ve trafik kazalarında ölenlerin toplamından daha yüksek bir sayı. Kolay bir ekip tedbirlerle riskini azaltabileceğimiz ‘pıhtı’yı, ‘kanın damarda pıhtılaşması’ olarak tanım ediyoruz. Bu rastgele bir atar ya da toplar damar olabilir. Kan dolanımında ‘pıhtı’nın hareket halinde olmasını ’emboli’ olarak isimlendiriyoruz. ‘Pıhtı’yı genel olarak atar ve toplar damar pıhtısı halinde ayırıyoruz. Fakat toplar damar pıhtısı daha sık görülüyor. Toplar damar pıhtısının sirkülasyona katılması ve akciğerlere yerleşmesine ‘akciğer embolisi’ diyoruz. Birtakım özel durumlar ve faktörler ölümcül pıhtılaşma sürecini artırıyor. Örneğin kanser hastalarında olağandan yedi kat fazla’pıhtı’ görülüyor. Kanserin yanı sıra uzun periyot hastanede kalma, kanserle ilgili cerrahiler, kalça ve diz ameliyatları, uzun müddetli seyahat ve hareketsizlik yüksek risk oluşturuyor. Ayrıyeten 60 yaş üstündekilerle, genetik hikayeye sahip olma, kemoterapi, hormon tedavileri, doğum denetim hapları, obezite, hamilelik, sigara ve alkolü de ‘pıhtı’yı tetikleyen öteki riskler ortasında sayabiliriz” halinde konuştu.
“Koronovirüs enfeksiyonunda da ‘pıhtı’ya bağlı vefatlar gelişiyor”
Pıhtı’nın hastane vefatlarında üçüncü sırada yer aldığını tabir eden Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Lideri Prof. Dr. A. Kürşat Bozkurt, “Hareketsizlik, travma ve genetik yatkınlığın ‘pıhtı’ için büyük risk oluşturduğunu 100 yılı aşkın müddettir biliyoruz. Bu risk faktörleri günümüzde de değişmedi. Ek olarak kanserli hastalarda pıhtı riskinin olağana nazaran yedi kata çıktığını biliyoruz. Kanserli hastalarda ölümlerin birden fazla da ‘pıhtı’dan kaynaklanıyor. Ayrıyeten ‘pıhtı’ Covid enfeksiyonu kaynaklı ölümlerde de değerli rol oynuyor. Covid enfeksiyonu kaynaklı vefatlar akciğer problemlerinden sonra en sık pıhtıya bağlı olarak gelişiyor. Halk sıhhati için çok büyük bir tehdit olan sorun beşerler tarafından gereğince bilinmediği için gerekli tedbirler alınmıyor. Bu nedenle hastalığı tanımamızı sağlayan Rudolf Virchow’un doğum gününe ithafen 13 Ekim Dünya Tromboz Günü’nde farkındalığı artıracak çalışmalar yapıyoruz. Şayet bireyler kâfi antrenman yapar ve uygun tedaviler uygulanırsa hastalığı önleyebilir, her yıl binlerce hayat kurtarabiliriz” sözlerini kullandı.
“Attığımız her adım bizi daha çok hayata bağlıyor”
‘Pıhtı’ ile en faal uğraş yolunun ‘hareket’ olduğunu vurgulan Fleboloji Derneği İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Serdar Bayrak, “Hareketsiz bir ömür ‘pıhtı’ya davetiye çıkarıyor. Pıhtı’yı önlemek için hareket etmeli, kilomuzu standart bedellerde tutmalıyız. Gündelik hayatımıza bir biçimde spor ya da daha kolay hareketleri katmalıyız. Unutmamalıyız ki attığımız her adım sıhhatimizi güçlendiriyor ve bizi hayata daha çok bağlıyor. O nedenle adım atmayı ve spor yapmayı unutmamalıyız. Uçak seyahati üzere uzun mühlet sabit konumda kalınması gereken durumlarda fırsat buldukça hareket yapılmalı ve anti emboli çorapları kullanmalıyız. Ayrıyeten bedenimizin sıvı muhtaçlığını karşılayabilmek için kâfi ölçüde su içmeliyiz” diyerek kelamlarının tamamladı.
Tromboz (Pıhtı) riskini yükselten nedenler: Kanser, yaşlılık, hareketsizlik, obezite, travmalar, gebelik ve östrojen hormonu içeren ilaçlar, sigara ve tütün eserleri kullanımı, uzun vadeli seyahatler, cerrahi ve ortepedik operasyonlar, genetik faktörler.
Tromboz riski nasıl azaltılabilir: Nizamlı idman yapılmalı, sigara, tütün eserleri ve alkolden uzak durulmalı, zerzevat yüklü beslenme tercih edilmeli, işlenmiş besin tüketimi en aza indirilmeli, aile bireyleri ortasında ‘tromboz’ hikayesi olan varsa tabibe danışılmalı.
(UGR-MFA-E)
