Nootropik Nedir? Anlam tarihi, Sağlığa Faydaları ve Türleri
Nootropik kelimesi beyin güçlendiriciler için kullanılan bir terimdir: Beyin sağlığını ve bilişsel performansı arttıran takviyelerdir.
Nootropikler, hafıza, odaklanma, dikkat, motivasyon, rahatlama, ruh hali, uyanıklık, stres direnci ve daha fazlası için, bir dizi sağlık faydası üretmek amaçlı birçok şekilde çalışırlar.
Elbette beyin karmaşıktır. “Nootropik nedir?” sorusunu sorduğumuzda, cevap da aynı derecede karmaşık olmalıdır.
Bu pusula niteliğinde olan makale, nootropiklerin anlamını kapsamlı olarak tartışmaktadır: Tanım gereği ne oldukları, ne işe yaradıkları ve beyin sağlığı açısından en büyük yararlarını açıklamamızın yanında, bilişsel etkiye sahip gerçek nootropikleri (beyin güçlendiricileri) nasıl tanımlayabileceğiniz konusunda size yardım sağlayacaktır.
Nootropik’in Anlam Tarihi
“Nootropik nedir?” Sorusunu Nootropik’in araştırma ve geliştirmenin öncüsü olan, Dr. Corneliu Giurgea’ya sormalısınız.
Nootropic, n., Sıf. – Yunanca nous (“zihin”) ve trepein’den (“eğilmek” veya “dönmek”), kelimenin tam anlamıyla “zihin döndürmek” anlamına gelir. Seslendirildiğinde: no-uh-TROH-pic. olarak telaffuz edilmiştir.
Nootropik, beyin bilişini güçlendiren bir takviyedir demiştik. Ancak beynin karmaşıklığı göz önüne alındığında, bu açıklayıcı yetersizdir.
Nootropik yolculuğunuza başlıyorsanız, kendinize şu soruları da soruyor olabilirsiniz:
Nootropikler beyin bilişini nasıl geliştirir? Herhangi bir güvenlik gerekliliği var mı? Bir takviyenin, nootropiklerin gerçek tanımını karşılayıp karşılamadığını anlamaya çalışırken, dikkate alınması gereken farklı birçok soru vardır.
Bu biliş geliştirici takviyelerin tam tanımını elde etmek için, 1960’ların orijinal tanımıyla, daha geniş açıdan resme bakmak için, baştan başlamamız gerekecek.
Dr. Corneliu Giurgea’nın Orijinal Nootropik Tanımı
Nootropiklerin kurucu babası olan, Romen psikolog ve kimyager Dr. Corneliu Giurgea, nootropik olarak nitelendirilen takviyeler için, tanımlayıcı kriterleri deneyen ilk kişidir. Bu kriterler şunları içerir:
- Hafıza ve öğrenmenin güçlendirilmesi.
- Stres altında gelişmiş biliş sağlaması.
- Beyin hücrelerinin korunması (nöroprotektif).
- Hücreden hücreye, iletişimin kolaylaştırılması.
- Beyin biyoaktivitesini gösteren insan araştırmasıyla destekleniyor olması.
- Psikotrop ilaçların olağan farmakolojik etkilerinin olmaması.
- Dr. Giurgea’nın en katı tanımıyla, yalnızca bir avuç gerçek nootropik vardır.
Ancak bilim, beyin hakkında daha fazla şey öğrendikçe ve 1960’lardan beri beyne daha faydalı takviyeler keşfettikçe, Dr. Giurgea’dan ilham alan orijinal nootropik kavramı ve anlamı çarpıcı bir şekilde genişledi.
Nootropiklerin Modern Tanımı
Şimdi, 2023’de ise, bir takviye, eğer beyne herhangi bir şekilde yardımcı oluyorsa “nootropik” olarak düşünülebilir.
Bu durum, bir şekilde beyin sağlığıyla bağlantılı olan uzun bir bilişsel geliştirici takviye listesi (aslında 80’den fazla) anlamına geliyor.
Nootropiklerin listesi büyüdükçe, beynin her tür insanda yaşamın tüm yönlerini geliştirme ve iyileştirme kapasitesi için takdir de artmıştır – beyin güçlendirici, nootropiklerin kapsamını ve tanımını daha da genişletmektedir.
Nootropiklerin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Nootropik ve genişleyen beyin güçlendirici kitlenin, gelişen anlamının bir sonucu olarak, beyin takviyeleri ile ilgili sağlık yararları da her zamankinden daha fazla sayıda artmakta ve kapsamlı olmaktadır.
Aşağıdakiler gibi faydalar içerirler:
- Bellek: Geleneksel bellek hapları, çalışan bellek, depolama, geri hatırlama, öğrenme, bilgi saklama ve daha fazlasını destekleyen performans artırıcı nootropiklere dönüşmüştür.
- Dikkat: Dikkat, odaklanma ve konsantrasyonun bu takviyeler ile geliştirilmiş çeşitli yönleri, kullanıcılara üretkenlikte bir avantaj sağlayabilir.
- Öğrenme: Akademi öğrencileri ve yaşam boyu öğrenmeyi seven kişiler, nootropiklerin bellek oluşturma, depolama ve hatırlama gibi bilişsel öğrenme süreçleri için sunduğu çeşitli geliştirmelerden yararlandığı bilinmektedir.
- Ruh hali: Gevşeme, güven, ruh hali dengesi, motivasyon, sosyallik, kaygı, mutluluk ve daha fazlasına yardımcı olan nootropikler, bilişsel işlevi optimize edebilir ve yaşam kalitesini iyileştirebilir.
- Yaratıcılık: Beyin dalgasını ayarlayan bu takviyeler, yaratıcı düşünmeyi, sanatsal keşifleri ve sessiz tefekkür için elverişli olan rahat, serbest akışlı düşünceyi teşvik edebilir.
- Fiziksel Enerji: Beyin takviyesi olmalarına rağmen nootropikler, motivasyonu artırma, eğitimi yoğunlaştırma ve spor salonunda odaklanmayı teşvik etme yetenekleri nedeniyle, spor beslenme kurallarında yer almaktadır.
- Stres Direnci: Bu bilişsel takviyeler, çok görevli profesyonellerden, rekabetçi sporculara kadar herkesin performansını artırabilen, raporlanmış anti-stres faydalarına sahiptir.
Nootropikler Nasıl Çalışır?
Beyin gelişimine fayda sağlayan bu takviyeler, keskin bilişi destekleyen bir şekilde arttırarak, bilişi de geliştirme yeteneğine sahiptir.
Tipik olarak, bilişsel takviyeler, aşağıdaki altı beyin yolundan bir veya daha fazlasını (ideal olarak tümü) hedeflemek için tasarlanmıştır:
- Beyin Enerjisi: Beyin, vücudun toplam enerjisinin yaklaşık% 20’sini tüketir ve vücudun en zorlu organı olarak nitelendirilir. Nootropikler, mitokondriyal verimliliği artırarak, ham yakıt maddesi sağlayarak ve daha fazlasını yaparak enerji metabolizmasını destekleyebilir.
- Beyin Kimyasalları: Nörotransmiterler, esasen tüm bilişsel ve hafıza işlevlerini düzenleyerek, nörondan-nörona iletişimi kolaylaştırır. Nörotransmiter üretiminin artırılması, reseptör duyarlılığının keskinleştirilmesi, beyindeki kimyasal parçalanmanın engellenmesi, vb. Daha fazla optimize edilmiş bir nörotransmiter durumuna katkıda bulunur.
- Beyin Kan Akışı: Yaralanmadan veya yaştan etkilenmiş olsun, bozulmuş serebral dolaşım, serebral işlevi azaltabilir. Kan damarı bütünlüğünü ve nitrik oksit seviyelerini destekleyerek, beyne oksijen ve besin dağıtımını arttırma konusunda yardımcı olabilir.
- Beyin Dalgaları: Farklı beyin dalgası frekansları – en yüksekten en düşüğe doğru: gama, beta, alfa, teta, delta – farklı zihinsel durumlara karşılık gelmektedir. Bazı nootropikler, istenen bilişsel etkileri uyarmak için belirli frekansların yükseltilmesi konusunda yardımcı olabilir.
- Beyin Koruması: Anti-oksidanların, serbest radikal hasarını, azaltması. Strese karşı adaptojenik direnç. Nootropik nöroprotektörler, çeşitli uyarlanabilir süreçler yoluyla beynin, toksik bileşiklere ve koşullara karşı doğal savunmasına yardımcı olabilir.
- Beyin Yenilenmesi: Çok az bileşik beynin, beyin hücresi onarımı, bakımı ve plastisite hedefleriyle nöronal dokuyu büyütme ve geliştirme süreci olan nörojeneze fayda sağlayabilir. Buna verebileceğimiz doğal ve organik en güzel örnek: Aslan yelesi mantarı özüdür. Bazı nootropikler, ham besin yapı taşlarını tedarik etmede, sinir büyüme faktörü sentezini ve salınmasını işaret etmede, potansiyel nörojenez başarısı bulurlar.
Nootropik kullanıcıları, beyin biyopatyollarını aynı anda ve güvenli bir şekilde arttıran, nootropik takviyeler için keskin bir göze sahiptir.
Farklı Nootropik Türleri Nelerdir?
Uzun vadede, gelişmiş beyin sağlığı, nihayetinde yüksek ve sürekli zihinsel performansla sonuçlanır.
Bazı sentetik “akıllı haplara” kitlesel odaklanmanın aksine, bugün satılan en iyi bilişsel geliştirici takviyelerin çoğu, ya tamamen doğaldır ya da doğal kaynaklardan elde edilir ve çeşitli şekillerde gelir:
Temel besinler
Beyin sağlığı ve işlevi, bağışıklık ve metabolizma için hayati önem taşıyan vitamin ve mineraller, diyetinize bağlı olarak, sağlıklı seviyelere ulaşmak için takviye gerektirebilecek, çok çeşitli diyet bileşiklerini kapsar.
Örneğin sağlıklı nörotransmiter durumu için, beyin enerjisi ve serebral dolaşım ağırlıklı nootropik etkiler B-Vitaminlerine bağlıdır: B6, B9 ve B12.
Bitkiler
En popüler bileşenlerin çoğu, çiğnenmiş, demlenmiş ve demlenmiş kökler olarak, yapraklardan biyoaktif bileşenlerine göre standartlaştırılmış, bitkisel özlerdir.
Bitkisel nootropik sınıfı, botaniklerle sınırlı değildir; Aslan yelesi mantarı, geleneksel şifalı bitkilerle ilişkilendirilen ve bitkisel biliş geliştiriciler arasında sınıflandırılan başka bir beyin güçlendiricidir.
Adaptojenler
Başlangıçta Sovyet bilim adamları tarafından sınıflandırılan adaptojenler, stresin olumsuz etkilerine karşı beyni ve bedeni doğal olarak güçlendirmeye yardımcı olabilecek, bitkisel bir alt kategorisidir – duygusal, fiziksel, kimyasal, bilişsel vb.
Esasen, adaptojenler stresli durumlarda vücudun strese karşı uyarlanabilir direncini güçlendirir, odaklanmayı, netliği ve ayrıca duygusal dengeyi artırır.
Fosfolipitler
Balık, ayçiçeği, soya, yumurta sarısı ve hayvan organlarından elde edilen fosfolipitler, beyin hücresi büyümesinde, oluşumunda ve onarımında önemli yapısal roller oynayan belirli bir yağ türüdür.
Kolin Kaynakları
Kolin, vücut tarafından yağ yapmak ve kullanmak için kullanılan doğal bir nootropiktir. Beynin kendisi %60 yağdır. Bu nedenle Kolin, beyin yapısını desteklemek için önemli bir nootropiktir; beyin onarımı, yenilenmesi ve plastisite için paha biçilmezdir.
Antioksidanlar
Antioksidanlar, beyni serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur: Beyin hücrelerine çarpan, zarlarına zarar veren ve yaşlanmayı hızlandıran kararsız moleküller. Serbest radikalleri nötralize edebilen birçok antioksidan vardır. Ancak herkes beyne ulaşmak için kan-beyin bariyerini doğal olarak geçemez.
Amino asitler
En çok işlevli kaynağı olan amino asitler, beyin tükenmişliğini hafifleterek, alfa beyin dalgası konsantrasyonunu teşvik ederek veya mitokondriyal enerji çıkışı sağlayarak, beyin sağlığını desteklemektedir. Vücut geliştiriciler ve aralıklı oruç tutanlar da, metabolik faydaları için amino asit nootropiklere ilgi duymaktadırlar.